% of readers think this story is Fact. Add your two cents.

70-я сессия Генеральной Ассамблеи ООН 

Kichbu theo Lê Thế Mẫu

Tại Diễn đàn Đại Hội đồng Liên hợp quốc ngày 28/09/2015

Thưa ngài Chủ tịch kính mến! Thưa ngài Tổng thư ký kính mến! Thưa người đứng đầu quốc gia và các chính phủ kính mến! Thưa các quý vị!

Sự kiện kỷ niệm 70 năm thành lập Liên Hợp Quốc (LHQ) là dịp tốt để chúng ta vừa nhìn lại lịch sử và vừa bàn thảo về tương lai chung của thế giới. Năm 1945, tất cả các nước đã từng đập tan chủ nghĩa quốc xã cùng phối hợp nỗ lực để tạo ra nền tảng vững chắc cho một cấu trúc thế giới sau chiến tranh.

Tôi nhớ lại, những quyết định then chốt về các nguyên tắc tương tác giữa các quốc gia, những quyết định về việc thành lập LHQ được thông qua ở đất nước chúng tôi tại Hội nghị Yanta của nguyên thủ các nước trong liên minh chống Hitler. Hệ thống Yanta đã từng bị tổn thất và trả giá bằng sự sống của hàng chục triệu người, hai cuộc chiến tranh thế giới trên hành tinh chúng ta trong thế kỷ XX. Xét về mặt khách quan hệ thống đó đã giúp loài người trải qua những biến cố đầy sóng gió và bi kịch trong 7 thập niên qua và bảo vệ loài người trước những tác động và rung chuyện lớn lao.

LHQ là một cơ cấu với tính hợp pháp, tính đại diện và tính toàn cầu không có một tổ chức nào có thể sánh kịp. Cũng cần phải nói rằng trong thời gian gần đây đã có không ít ý kiến phê phán nhằm vào LHQ, dường như tổ chức này đang thể hiện sự thiếu hiệu quả còn việc thông qua những quyết định có tính nguyên tắc lại dựa vào những mâu thuẫn không thể vượt qua được, trước hết là giữa các thành viên của Hội đồng bảo an.

Tuy nhiên tôi muốn lưu ý rằng những mâu thuẫn trong LHQ đã từng có trong suốt quá trình 70 năm tồn tại của tổ chức này và quyền phủ quyết đã từng được áp dụng và được Mỹ, Anh, Pháp, Trung Quốc, Liên Xô và Nga hiện nay sử dụng.

Đó là một sự thật hiển nhiên đối với một tổ chức đại diện và đa phương như LHQ. Trên cơ sở LHQ cũng đã từng đạt được sự đồng thuận. Thực bản chất của tổ chức này chính là tìm kiếm và đưa ra những sự thỏa hiệp và nhân nhượng, còn sức mạnh của LHQ chính là ở chỗ tính đến những ý kiến và quan điểm khác nhau.

Những quyết định được đưa ra bàn thảo trong khuôn khổ LHQ đã được phối hợp và thống nhất dưới dạng nghị quyết hoặc không thống nhất được. Nói theo cách của các nhà ngoại giao là được thông qua hoặc không thể thông qua được. Như vậy mọi hành động của bất kỳ quốc gia nào bỏ qua quy tắc này đều không hợp pháp và mâu thuẫn với Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế hiện nay.

Tất cả chúng ta đều biết rằng sau khi kết thúc Chiến tranh lạnh, thế giới hình thành một trung tâm duy nhất chiếm ưu thế. Khi đó những người đứng ở đỉnh cao của cấu trúc kim tự tháp này phát sinh tham vọng cho rằng nếu họ quá mạnh và siêu việt thì có thể biết và làm tốt hơn tất cả những người khác.

Nghĩa là họ không cần đến LHQ và đôi khi thay thế LHQ để cấm vận và áp đặt những quyết định cần thiết và dẫm đạp lên những quyết định ngăn cản họ. Đã có nhiều ý kiến cho rằng một tổ chức như của LHQ hiện nay đã bị lỗi thời và đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử của nó.

Dĩ nhiên, thế giới đang thay đổi và LHQ cũng cần phải thích nghi với sự chuyển hóa tự nhiên này. Trên cơ sở sự đồng thuận rộng rãi, nước Nga sẵn sàng tham gia công việc nhằm cùng với tất cả các đối tác tiếp tục phát triển LHQ. Nhưng chúng tôi cho rằng mọi nỗ lực nhằm làm phương hại đến uy tín và tính hợp pháp của LHQ là đặc biệt nguy hiểm vì nó có thể làm sụp đổ toàn bộ cấu trúc quan hệ quốc tế hiện nay. Khi đó trên thế giới sẽ không còn một quy tắc nào cả ngoài quyền của kẻ mạnh.

Đó sẽ là thế giới mà trong đó thay vì làm việc cùng nhau thì chủ nghĩa ích kỷ sẽ ngự trị, tính áp đặt và chuyên chế sẽ ngày càng chiếm ưu thế và ngày càng ít đi sự bình đẳng, dân chủ và tự do thực sự, lúc đó thay vì những quốc gia thực sự độc lập sẽ hình thành hàng loạt nhà nước được bảo hộ và được điều khiển từ bên ngoài. Thế nào là chủ quyền quốc gia mà ở đây nhiều đồng nghiệp của chúng ta đã từng nói đến? Đây trước hết là vấn đề tự do, tự do lựa chọn số phần của từng con người, của từng dân tộc và quốc gia.

Thưa các đồng nghiệp kính mến, nhân đây xin nói về vấn đề tính hợp pháp của bộ máy quyền lực nhà nước. Chúng ta không nên làm trò chơi chữ. Trong quan hệ quốc tế và trong công việc quốc tế, mỗi một thuật ngữ đều phải dễ hiểu với tất cả mọi người, phải rõ ràng minh bạch để có một cách hiểu thống nhất và những tiêu chí được hiều một cách thống nhất. Tất cả chúng ta đều khác nhau nhưng phải tôn trọng lẫn nhau. Không ai được quyền áp đặt một mô hình phát triển đã từng được ai đó công nhận là duy nhất đúng và sẽ đúng mãi mãi.

Tất cả chúng ta không được quên kinh nghiệm của quá khứ. Chúng tôi nêu ra đây ví dụ từ lịch sử Liên Xô. Việc xuất khẩu các thí nghiệm xã hội, những nỗ lực kiềm chế sự thay đổi ở một quốc gia nào đó xuất phát từ quan điểm thường dẫn tới những hậu quả bi kịch, không tạo ra sự phát triển, không tạo ra sự tiến bộ mà là sự trì trệ. Thế nhưng dường như không ai rút ra được kinh nghiệm từ sai lầm của người khác mà chỉ lặp lại những sai lầm đó và hiện nay, như chúng ta thấy, các cuộc cách mạng “dân chủ” vẫn đang được tiếp tục xuất khẩu.

Chúng ta chỉ cần điểm qua tình hình ở Trung Đông và Bắc Phi mà người phát biểu trước tôi đã từng nói đến. Tất nhiên các vấn để chính trị xã hội ở khu vực này đã chín muồi từ lâu và người dân ở đó cũng muốn có thay đổi. Nhưng trên thực tế đã xảy ra điều gì? Đó là sự can thiệp mang tính xâm lược từ bên ngoài cho nên thay vì cải cách thì các thể chế nhà nước và trật tự cuộc sống ở đó đã bị phá hủy một cách không thương tiếc. Thay vì xây dựng nền dân chủ và tiến bộ thì ở đó ngự trị bạo lực, đói khát, thảm họa xã hội và không ai quan tâm đến quyền con người, trong đó có quyền được sống.

Vì vậy tôi muốn hỏi những ai đã từng tạo ra tình hình này: “Hiện nay liệu các vị có hiểu được những gì các vị đã gây ra?”. Nhưng tôi sợ rằng câu hỏi này sẽ không có câu trả lời bởi người ta không bao giờ từ bỏ một chính sách dựa trên sự tự tin và quyền siêu việt cũng như không thể bị trừng phạt.

Lúc này chúng ta thấy một điều hết sức rõ ràng là khoảng trống quyền lực hình thành ở nhiều nước Trung Đông và Bắc Phi đã tạo ra những vùng hỗn loạn được lấp đầy ngay lập tức bởi các lực lượng cực đoan và khủng bố. Hiện nay đã có hàng chục ngàn chiến binh chiến đấu dưới ngọn cờ của cái gọi là “Nhà nước Hồi giáo”. Trong số đó có các cựu quân nhân của Iraq bị ném ra đường phố sau cuộc chiến tranh năm 2003.

Nguồn gốc của sự bất ổn còn là đất nước Libya mà ở đó thể chế nhà nước bị tàn phá do sự vi phạm Nghị quyết 1973 của Hội đồng bảo an LHQ. Hiện nay hàng ngũ những kẻ cực đoan đang được bổ sung bởi các thành viên của cái gọi là các lực lượng đối lập ôn hòa ở Syria nhận được sự hỗ trợ của phương Tây. Những lực lượng này được người ta trang bị vũ khí, huấn luyện rồi sau đó chạy sang hàng ngũ của Nhà nước Hồi giáo.

Cần phải nói thêm rằng Nhà nước Hồi giáo không hình thành từ con số không mà lúc đầu đó là công cụ để lật đổ các chế độ cầm quyền không thích hợp. Sau khi tạo ra địa bàn ở Syria và Iraq, Nhà nước Hồi giáo bắt đầu ráo riết bành trướng sang các khu vực khác với tham vọng giành quyền bá chủ trong thế giới Hồi giáo và không chỉ ở khu vực đó. Họ không dừng lại ở những kế hoạch này và tình hình ngày càng trở lên nguy hiểm hơn.